ป้อมประวัติศาสตร์แห่งอำเภอแหลมสิงห์ @ ป้อมไพรีพินาศ

สถานที่ตั้ง : หมู่ที่ 1 ตำบลบางกะไชย อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี
พิกัด : 12.476768, 102.057476

    อำเภอแหลมสิงห์ ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ในช่วงวิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 อันเป็นความขัดแย้งกันระหว่างสาธารณรัฐฝรั่งเศส กับราชอาณาจักรสยาม ในปี พ.ศ. 2429 จนเกิดเป็นเหตุการณ์ที่ส่งผลต่อความสูญเสียอย่างมากมายมหาศาลทั้งชีวิต ทรัพย์สิน รวมถึงการสูญเสียแผ่นดิน จากช่วงเวลาดังกล่าวทำให้อำเภอแหลมสิงห์อุดมไปด้วยสถานที่ทางประวัติศาสตร์หลายแห่ง ทั้งนี้รวมถึงป้อมที่สำคัญสองแห่ง หนึ่งในนั้นก็คือ “ป้อมไพรีพินาศ”

    ป้อมไพรีพินาศ ตั้งอยู่บนเขาแหลมสิงห์ ในเขตพื้นที่หมู่ที่ 1 ตำบางกะไชย อำเภอแหลมสิงห์ มีพื้นที่ทั้งบนบกและในทะเลรวมกันประมาณ 9,500 ไร่ เขาแหลมสิงห์เป็นภูเขาขนาดเล็ก มีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 172 เมตร สภาพรวมเป็นป่าดงดิบแล้งและป่าชายหาด เหตุที่เรียกว่า “เขาแหลมสิงห์” เนื่องจากด้านหน้าเขามีหินเป็นเกาะแก่งยื่นล้ำไปในทะเลคล้ายสิงห์หมอบ บนเขาเป็นที่ตั้งของที่ทำการวนอุทยานเขาแหลมสิงห์ ทั้งนี้เขาแหลมสิงห์นอกจากจะเป็นที่ตั้งของป้อมไพรีพินาศแล้ว บนเขายังเป็นที่ตั้งของสถานที่สำคัญอีกแห่งหนึ่ง นั้นก็คือ “เจดีย์อิสรภาพ ซึ่งสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๕

    ป้อมไพรีพินาศ มีประวัติความเป็นมาที่พอจะสืบเสาะเลาะหามาจนพอจะทราบว่า ป้อมประวัติศาสตร์แห่งนี้เป็นป้อมปืนที่สร้างขึ้นตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ โดยพระยาอภัยพิพิธ (พระนามเดิมว่า “กระต่าย”) เจ้าเมืองจันทบุรีสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2377 เพื่อเตรียมรับศึกญวนที่มาเดินทางมาทางทะเล ต่อมาในปี พ.ศ. 2400 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ เสด็จประภาสมณฑลจันทบุรีได้พระราชทานนามป้อมนี้ว่า “ป้อมไพรีพินาศ” อยู่คู่กับอีกป้อมหนึ่งที่มีความสำคัญเช่นกัน คือ “ป้อมพิฆาฏฆ่าศึก” หรือป้อมพิฆาฏปัจจามิตร ซึ่งถือเป็นสิ่งที่น่าเสียดายที่คนไทยในปัจจุบันจะไม่มีโอกาสได้เห็นป้อมอีกแห่งหนึ่งนี้ เนื่องจากได้ถูกตึกแดงสร้างทับเอาไว้

    เจดีย์อิสรภาพ สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2447 พระบามสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้พระยาศรีสหเทพ จัดงานฉลองเมืองจันทบุรีหลังฝรั่งเศสคืนดินแดน ชาวจันทบุรีในสมัยนั้นได้ร่วมกันสร้างองค์พระเจดีย์ครอบพระเจดีย์องค์เดิมซึ่งพระพิพิธพ่อเมืองตราดสร้างไว้บนป้อมไพรีพินาศ เพื่อเป็นที่ระลึกถึงของการถอนกำลังกองทหารฝรั่งเศสที่แหลมสิงห์

    การเดินทางไปป้อมไพรีพินาศ มี 2 เส้นทางด้วยกัน คือ ลงเรือข้ามฟากจากอำเภอแหลมสิงห์ ขึ้นที่หาดกระทองแล้วเดินเท้าเข้าไปอีก 400 เมตร จนถึงวนอุทยานเขาแหลมสิงห์ แต่อีกเส้นทางจะสะดวกกว่า โดยข้ามสะพานตากสินมหาราช มุ่งไปทางร้านอาหารอ่าวเสม็ดแดง จะผ่านทางเดินขึ้นไปป้อมไพรีพินาศ

บทความและภาพ โดย Traveller Freedom