จังหวัดพะเยา เป็นหนึ่งในจังหวัดที่อยู่ที่พื้นที่ล้านนาตะวันออก มีกว๊านพะเยาเป็นพื้นที่ชุมน้ำสำคัญและเป็นทะเลสาบน้ำจืดที่ใหญ่ที่สุดของภาคเหนือ เป็นจังหวัดที่มีความเงียบสงบเนิบช้าประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม มีผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรที่โดดเด่นคือ ข้าวหอมมะลิ ลำไย และลิ้นจี่ ในอดีตมีกษัตริย์ยิ่งใหญ่ที่มีบุญญาบารมีสูงปกครองเมืองพะเยา พระนามว่า พญางำเมือง ทรงเป็นพระสหายกับสองกษัตริย์มหาราชผู้โด่งดังในประวัติศาสตร์ คือพญามังรายมหาราช กับพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ในสมัยนั้นจังหวัดพะเยามีชื่อว่า ภูกามยาว จนเรียกเพี้ยนเปลี่ยนเป็น “พยาว” จนกลายมาเป็น “พะเยา” ในที่สุด พะเยาเคยมีฐานะเป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดเชียงราย จนกระทั่งเมื่อวันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2520 อำเภอพะเยาได้ยกฐานะขึ้นเป็นจังหวัดพะเยา นับเป็นจังหวัดที่ 72 ของประเทศไทย จังหวัดที่แยกตัวออกมาได้เกือบ 40 ปีนี้จะมีดีสถานที่ท่องเที่ยวใดบ้าง ติดตามใน Best 10 Attractions in Phayao
- กว๊านพะเยา
กว๊านพะเยา ถือเป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมตลอดกาลของเมืองพะเยา เป็น Landmark ที่นักท่องเที่ยวทุกคนจะต้องมาเยือนเมื่อเข้าสู่เมืองพะเยา เนื่องด้วยทำเลของกว๊านพะเยาที่ตั้งอยู่ใจกลางเมือง เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ มีอากาศที่เย็นสบายจากลมที่พัดผ่านตลอดทั้งวัน มีที่พักร้นอาหารที่ตั้งอยู่เรียงรายล้อมรอบกว๊านพะเยา โดยกว๊านพะเยาแห่งนี้เป็นทะเลสาบน้ำจืดที่ใหญ่มากที่สุดเป็นอันดับ 1 ของภาคเหนือ สำหรับในระดับประเทศไทยนั้นมีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 4 คำว่า "กว๊าน" เป็นภาษาท้องถิ่นที่ใช้กับจังหวัดพะเยาเท่านั้น หมายถึง "บึง" เป็นแหล่งน้ำธรรมชาติที่ไหลลงมาจากเทือกเขา ทัศนียภาพโดยรอบมีความสวยงามมองเห็นแนวเทือกเขามียอดสูงเด่นชื่อว่า “ดอกหนอก” นอกจากเป็นสถานที่ท่องเที่ยวแล้ว ยังก่อเกิดประโยชน์อีกหลายด้าน ทั้งการกักเก็บน้ำเพื่อการชลประทาน และเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลาน้ำจืดหลากหลายสายพันธุ์อีกด้วย
- อุทยานแห่งชาติภูซาง
อุทยานแห่งชาติภูซาง ตั้งอยู่ในอำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา มีสถานที่ท่องเที่ยวที่โดดเด่นที่สุดได้ขึ้นชื่อว่าเป็นระดับ Unseen ระดับประเทศ ก็คือ น้ำตกภูซาง โดยมีต้นน้ำเกิดจากสายน้ำอุ่นที่ไหลมาจากภูเขาหินปูน มีความสูงประมาณ 25 เมตร เป็นน้ำตกชั้นเดียวที่มีน้ำไหลตลอดปี ลำน้ำใสปราศจากกลิ่นกำมะถัน สามารถลงเล่นน้ำได้อย่างปลอดภัย บริเวณแอ่งน้ำสีเขียวมรกตใสสะอาด เนื่องจากเป็นน้ำอุ่นจึงเหมาะสำหรับการลงแช่น้ำเพื่อให้ผ่อนคลายสบายตัวโดยเฉพาะในช่วงฤดูหนาว ด้านบนของน้ำตกภูซางมีทางเดินขึ้นไปตามเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติเพื่อชมต้นกำเนิดของน้ำตกภูซาง ซึ่งมีลักษณะเป็นตาน้ำที่เกิดจากกระแสน้ำอุ่น หรือเรียกว่า “บ่อน้ำซับอุ่น” มีลักษณะเป็นธารน้ำอุ่นผุดขึ้นมาจากใต้ดิน สภาพโดยรอบเป็นพรุน้ำจืดแวดล้อมด้วยผืนป่าอันร่มรื่นให้ความสดชื่นแก่ผู้มาเยือน
- วัดศรีโคมคำ
วัดศรีโคมคำ เป็นพระอารามหลวงที่สำคัญของจังหวัดพะเยา และถือเป็นพระอารามหลวงแห่งแรกและแห่งเดียวในจังหวัดพะเยา ภายในวิหารประดิษฐานพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวพะเยาให้ความเคารพนับถือเป็นอย่างมาก ชื่อว่า “พระเจ้าตนหลวง” ด้วยความศักดิ์สิทธิ์ขององค์พระเจ้าตนหลวงนี้ ทำให้ชาวเมืองพะเยาและนักท่องเที่ยวทั่วไป ต่างเดินทางมาเพื่อสักการะองค์พระเจ้าตนหลวงกันอย่างเนื่องแน่นไม่เว้นแต่ละวัน ความสำคัญขององค์พระเจ้าตนหลวงนี้เองทำให้ได้รับการขนานนามเป็นที่รู้จักมากกว่าชื่อของวัด บ้างจึงเรียกวัดอีกชื่อหนึ่งว่า “วัดพระเจ้าตนหลวง”
- วัดอนาลโย
วัดอนาลโย มีชื่อเต็มว่า วัดอนาลโยทิพยาราม ตั้งอยู่บนดอยบุษราคัม เป็นดอยสูงเหนือกว๊านพะเยา วัดอนาลโยเป็นอุทยานพระพุทธศาสนาที่มีศาสนสถานที่สวยงามหลายแห่ง เช่น พระพุทธรูปศิลปะสุโขทัยองค์ใหญ่ พระพุทธรูปหลากหลายปาง พระพุทธลีลา เจดีย์พุทธคยา เก๋งจีนประดิษฐานเจ้าแม่กวนอิม และหอพระแก้วมรกตจำลองทำด้วยทองคำ สร้างโดยพระปัญญาพิศาลเถร ภายในวัดมีบรรยากาศที่ร่มรื่นพื้นที่กว้างขวางท่ามกลางต้นไม้ขนาดใหญ่ ด้วยทำเลที่ตั้งอยู่บนดอยบุษราคัมทำให้สามารถชมทัศนียภาพของกว๊านพะเยาได้อย่างสวยงาม รวมถึงทิวทัศน์ตัวเมืองพะเยาแบบมุมกว้าง ปัจจุบันวัดอนาลโยมีพุทธศาสนิกชนและนักท่องเที่ยวเดินทางมาสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ภายในวัดเป็นจำนวนมาก ทั้งนี้เพื่อความปลอดภัยในการขับขี่รถขึ้นลงทางลาดชันต้องใช้ความระมัดระวังเป็นพิเศษ
- อุทยานแห่งชาติดอยภูนาง
อุทยานแห่งชาติดอยภูนาง ตั้งอยู่ในพื้นที่อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา มีสถานที่ท่องเที่ยวเด่นที่สุดคือ น้ำตกธารสวรรค์ ซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารที่อุดมสมบูรณ์ อุทยานแห่งชาติดอยภูนางมียอดเขาที่สูงที่สุด ชื่อว่า ดอยภูนาง มีความสูง 1,202 เมตร ทำให้เกิดเป็นต้นน้ำที่สำคัญซึ่งจะไหลมารวมกับแม่น้ำยม น้ำตกธารสวรรค์ เป็นน้ำตกที่สวยที่สุดแห่งหนึ่งของจังหวัดพะเยา เป็นน้ำตกหินปูนขนาดกลาง เกิดจากลำห้วยหลายสายในผืนป่าไหลมารวมกันและตกลงจากหน้าผากลายมาเป็นน้ำตกธารสวรรค์ เมื่อทิ้งตัวลงจากหน้าผาจะเกิดเป็นแอ่งน้ำสีเขียวมรกต เป็นน้ำตกชั้นเดียวแต่มีน้ำไหลตลอดปี พื้นที่โดยรอบเป็นป่าเขียวขจีท่ามกลางแมกไม้ขนาดใหญ่ ธารน้ำที่เกิดจากน้ำตกธารสวรรค์จะไหลลงสู่แม่น้ำยม จากที่ทำการอุทยานฯ ต้องเดินเท้าเข้ามาอีกประมาณ 300 เมตร ผ่านเส้นทางศึกษาธรรมชาติได้เห็นต้นไม้ที่มีลำต้นขนาดใหญ่ที่เชื่อกันว่ามีอายุหลายร้อยปี
- ถนนคนเดินกว๊านพะเยา
ถนนคนเดินกว๊านพะเยา ด้วยทำเลของถนนคนเดินแห่งนี้ตั้งอยู่แนบชิดติดริมกว๊านพะเยา ทำให้ได้รับการเลื่องลือว่าเป็นถนนคนเดินที่มีบรรยากาศดีที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศ เมื่อถึงเย็นวันศุกร์และวันเสาร์ของทุกสัปดาห์บนถนนท่ากว๊านจะปิดถนนห้ามรถวิ่งผ่านเพื่อเปิดทางให้เป็นสถานที่จำหน่ายสินค้าแก่พี่น้องชาวพะเยาและนักท่องเที่ยวจากต่างถิ่น โดยสินค้าส่วนใหญ่ของถนนคนเดินกว๊านพะเยาเน้นเป็นสินค้าจำพวกข้าวของเครื่องใช้ภายในครัวเรือน เพื่อจำหน่ายให้กับลูกค้าส่วนใหญ่ที่เป็นคนท้องถิ่น ส่วนนักท่องเที่ยวมักจะเลือกซื้อสินค้าท้องถิ่น โดยเฉพาะของกินที่มีให้เลือกมากมายเรียงรายรอบกว๊าน ด้วยอากาศที่เย็นสบายจากที่พัดผ่านทางทะเลสาบกว๊านพะเยา ทำให้ได้สัมผัสกับตลาดที่มาพร้อมกับบรรยากาศอันเป็นเอกลักษณ์ นับเป็นสถานที่พักผ่อนในช่วงสุดสัปดาห์ที่ดึงเอาจุดเด่นของจังหวัดมาใช้ได้อย่างลงตัว
- วัดติโลกอาราม
วัดติโลกอาราม เป็นศาสนสถานเก่าแก่มากกว่า 500 ปี เป็นวัดที่จมอยู่ใต้มวลน้ำของกว๊านพะเยา ในอดีตวัดแห่งนี้เป็นพระอารามหลวงในสมัยพระเจ้าติโลกราช แห่งอาณาจักรล้านนา จนกระทั่งปี พ.ศ. 2482 กรมประมงได้ก่อสร้างประตูกั้นน้ำ ทำให้แม่น้ำและลำห้วยหลายสายที่ไหลลงมาจากเทือกเขาได้เอ่อล้นเข้าท่วมชุมชนโบราณที่ตั้งอยู่บริเวณหนองเอี้ยงเกิดเป็นทะเลสาบน้ำจืดที่ชาวพะเยาเรียกว่า “กว๊านพะเยา” ทำให้วัดติโลกอารามกลายเป็นวัดใต้บาดาล ปัจจุบันวัดแห่งนี้ได้ถูกกู้ขึ้นมาให้อยู่เหนือน้ำกลายเป็นโบราณสถาน Unseen แห่งจังหวัดพะเยา ในช่วงฤดูแล้งจะเห็นยอดเจดีย์โผล่พ้นน้ำขึ้นมา ชาวบ้านเรียกว่า “สันธาตุกลางน้ำ” ต่อมามีการพัฒนาสันธาตุกลางน้ำให้เป็นแหล่งท่องเที่ยว ทุกปีจะจัดงานแห่เทียนกลางน้ำขึ้นรอบองค์พระธาตุวัดติโลกอารามแห่งหนึ่ง ซึ่งถือเป็นประเพณีที่มีเพียงแห่งเดียวในโลก
- ทะเลสาบแม่ปืม
ทะเลสาบแม่ปืม ตั้งอยู่ภายในเขตของอุทยานแห่งชาติแม่ปืม เป็นอ่างเก็บน้ำที่มีทิวทัศน์สวยงามตั้งอยู่ระหว่างอำเภอเมือง กับอำเภอแม่ใจ ห่างจากตัวเมืองพะเยามาทางจังหวัดเชียงราย 22 กิโลเมตร ทะเลสาบแห่งนี้มีกิจกรรมท่องเที่ยวที่ได้รับความสนใจ เช่น การนั่งพักผ่อนหย่อนใจ ชมวิวทิวทัศน์ทะเลสาบ เส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติ เล่นน้ำ ตั้งแค้มป์ไฟ และพายเรือยาง นักท่องเที่ยวสามารถเดินทางมากางเต็นท์พักแรมริมทะเลสาบแม่ปืมได้ มีเจ้าหน้าที่อุทยานฯ ดูแลความปลอดภัย และคอยอำนวยความสะดวกให้เป็นอย่างดี
- วัดนันตาราม
วัดนันตาราม ตั้งอยู่ในอำเภอเชียงคำ เป็นวัดศิลปะไทใหญ่มีวิหารที่สร้างด้วยไม้สักทั้งหลัง ตกแต่งลวดลายฉลุไม้อย่างสวยงาม ทั้งลวดลายแกะสลักหลังคาซ้อนชั้นมุงแป้นเกล็ด กระเบื้องไม้ที่ลดหลั่นลงตัว ส่วนภายในวิหารดูมีมนต์ขลังน่าเลื่อมใสภายในประดิษฐานองค์พระประธาน เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยแกะสลักจากไม้สักทองทรงเครื่องแบบไทใหญ่บนฐานไม้ที่ฉลุลาย ด้านข้างองค์พระประธานมีพระพุทธรูปหินขาว สิ่งที่น่าสนใจอีกสิ่งหนึ่งในวิหารคือ ธรรมาสน์โบราณ มีสีทองเหลืองอร่ามฉลุลวดลายอ่อนช้อยสวยงามที่จำลองมาจากราชบัลลังก์ของพม่า ด้านบนเพดานจะพบกับลวดลายประดับกระจกสีที่งดงาม ด้านหลังพระวิหารมีเจดีย์ศิลปะไทใหญ่ ภายในวัดนันตารามมีพิพิธภัณฑ์โบราณ ที่เก็บรวมรวมของเก่าแก่หายาก เช่น เก็บธนบัตรเก่า เครื่องใช้โบราณ ผ้าลายโบราณ ทำให้วัดนันตารามเป็นวัดที่ทรงคุณค่าแห่งหนึ่งของจังหวัดพะเยา
- ตลาดผ้าบ้านฮวก
ตลาดผ้าบ้านฮวก ตั้งอยู่ที่บ้านฮวก อำเภอภูซาง เป็นชุมชนของชาวไทลื้อที่อาศัยอยู่ริมตะเข็บชายแดนไทย-ลาว เนื่องจากบ้านฮวกตั้งอยู่บนเส้นทางท่องเที่ยวที่เป็นทางบังคับผ่านของนักท่องเที่ยวที่เดินทางไปยังยอดภูแห่งเชียงราย คือ ภูชี้ฟ้า ทำให้บ้านฮวกถือโอกาสนำของดีที่ตัวเองมีนำออกมาจำหน่ายให้แก่นักท่องเที่ยว นั้นก็คือ เสื้อผ้าท้องถิ่น ร้านค้ามากมายตั้งอยู่เรียงรายเปิดเป็นประจำทุกวันไม่มีวันหยุด สินค้าจำหน่ายเป็นผ้าทอไทย ผ้าทอลาว เสื้อผ้าพื้นเมือง ส่วนใหญ่จะเป็นสินค้าพวกผ้าทอ ผ้าถุง ผ้าคลุมไหล่ รวมถึงชุดท้องถิ่นชาวไทลื้อ พร้อมจำหน่ายให้กับนักท่องเที่ยวในราคาย่อมเยา โดยทุกวันสิ้นปีใหม่ที่บ้านฮวก จะมีการจัดงานตักบาตรสองแผ่นดิน เพื่อสืบสานและส่งเสริมขนบธรรมเนียมประเพณีการตักบาตรให้อยู่คู่พระพุทธศาสนา และเพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์พื้นบ้าน รวมถึงแหล่งท่องเที่ยวต่างๆ ของอำเภอภูซางให้เป็นที่รู้จักมากยิ่งขึ้น
เรื่องและภาพ โดย Traveller Freedom
on September 2014
