อุทยานแห่งชาติภูผาม่าน ถือเป็น 1 ใน 4 อุทยานแห่งชาติในจังหวัดขอนแก่น ที่มาของชื่อ “ภูผาม่าน” เรียกตามชื่อของเทือกเขาที่ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของพื้นที่อุทยานฯ ซึ่งมีลักษณะเป็นหน้าผาสูงชันคล้ายสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่มองดูเหมือนกับผ้าม่านผืนใหญ่ ที่ตั้งของอุทยานฯ อยู่ในเขตท้องที่ 2 อำเภอใน 2 จังหวัด คืออำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น และอำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย โดยมีเนื้อที่ประมาณ 350 ตารางกิโลเมตร ได้รับการประกาศจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติภูผาม่านเมื่อวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ.2534 จัดเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 72 ของประเทศ

สภาพภูมิประเทศของอุทยานแห่งชาติภูผาม่านส่วนใหญ่ มีลักษณะเป็นเทือกเขาหินปูนที่มีความสูงชันเป็นแนวยาวสลับกับที่ราบลุ่มเชิงเขา แนวเทือกเขาดังกล่าวเป็นแนวเทือกเขาที่ทอดยาวมาจากอุทยานแห่งชาติน้ำหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์ เปรียบเสมือนกำแพงธรรมชาติที่แบ่งเป็นเขตกั้นระหว่างอำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย และอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น โดยมี "ภูฮี" เป็นยอดเขาที่สูงที่สุดของอุทยานฯ โดยมีความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 1,000 เมตร 

    อุทยานแห่งชาติภูผาม่าน แต่เดิมเคยเป็นพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยพรรณไม้และสัตว์ป่านานาชนิด ผลจากการทำสัมปทานป่าไม้ทำให้พื้นป่าและจำนวนสัตว์ป่าลดลงอย่างรวดเร็ว ปัจจุบันกำลังอยู่ในระหว่างการฟื้นฟูและรักษาไม่ให้ลดน้อยลงไปกว่าที่เป็นอยู่ โดยพบว่าพื้นที่ในเขตอุทยานฯ เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร มีจุดเด่นทางธรรมชาติและเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจหลายแห่ง โดยเฉพาะถ้ำและน้ำตก 

    ลักษณะภูมิอากาศของอุทยานแห่งชาติภูผาม่าน แบ่งออกเป็น 3 ฤดูกาล ได้แก่ ฤดูฝน จะเริ่มตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงเดือนตุลาคม โดยได้รับอิทธิพลมาจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งพัดมาจากมหาสมุทรอินเดีย และพายุดีเปรสชั่นจากทะเลจีนใต้ นำพาเอาความชุ่มฉ่ำของฝนมาสู่พื้นที่ ฤดูหนาว จะเริ่มจากเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนกุมภาพันธ์ โดยได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ที่พัดมาจากประเทศจีน นำพาเอาความหนาวเย็นมาสู่พื้นที่ และฤดูร้อน จะเริ่มตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคมโดยได้รับอิทธิพลจากมรสุมตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งลมนี้จะเป็นมวลอากาศร้อนที่พัดเข้าสู่พื้นที่อุทยานฯ

    พืชพรรณประกอบด้วย ชนิดพันธุ์พืชพรรณตามประเภทของ ป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง และสวนป่า มีพันธุ์ไม้ที่สำคัญได้แก่ ประดู่ แดง ตะแบก มะค่าโมง เต็ง รัง เหียง พลวง ยาง สัก ไผ่ชนิดต่าง ๆ และพรรณไม้พื้นล่างที่สำคัญได้แก่ ต้นลาน หวาย พืชสมุนไพร และกล้วยไม้ต่างๆ ส่วนสัตว์ป่าที่พบได้แก่ เลียงผา เก้ง หมูป่า ลิง กระต่ายป่า นิ่ม ตะกวด และอื่นๆ ประมาณ 60 ชนิด นกชนิดต่าง ๆ ประมาณ 50 ชนิด แมลงและผีเสื้อชนิดต่างๆ อีกกว่า 200 ชนิด

อุทยานแห่งชาติภูผาม่าน

สถานที่ตั้ง : ตำบลนาหนองทุ่ม อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น
โทรศัพท์ : 043 358 075
บทความโดย Traveller Freedom